Tek ambienti, ne veçanti tek vendi i punes, gjindet ne pergjithesi shkaku i rasteve te kanserit.
Kanseri si shkak i profesionit vjen si rrjedhoje e ekspozimit te nje punetori kundrejt nje faktori kanserogjen ne vendin e tij te punes.
Rruget e ndryshme te infektimit mund te jene :
- Ajri i thithur (skoriet, tymerat, avujt),
- Gelltitja e pjesezave te prodhimeve qe depozitohen ne mukoza ose duar,
- Kontakti me lekuren.
Sa me i gjate e i forte te jete ekspozimi, aq me shume shtohet rreziku. Por edhe nje ekspozim i dobet mund te provokoje kanserin.
Kanseret per shkak te profesionit shfaqen zakonisht 10 deri 50 vjet pas ekspozimit kundrejt nje faktori kanserogjen (koha e inkubimit).
Disa shifra
- 11 000 deri ne 23.000 raste te reja kanseri ne vit.
- 2,3 million persona jane te ekspozuar kundrejt prodhimeve kanserogjene.
- 70 % e rrogetareve te expozuar jane punetoret.
- 1 rast kanseri ne 5 eshte me origjine profesionale tek punetoret.
- 90 % e kansereve te profesionit te verifikuar jane te lidhur me amiantin. Rastet me te pranishem te kansereve qe prekin punetoret jane te : te mushkerive, te veshikes, laringsit, lekures, etj.
SUBSTANCAT PERGJEGJESE
Substancat qe jane ne origjine te kanserit per shkak te profesionit jane te numert e shume te pranishem ne boten e punes :
Amianti sot eshte i ndaluar ne France. Benzeni, kloruri i vinilit, silici, plumbi, pluhurat e drurit ; keto agjente kanserogjene kane disa vlera limiti te ekspozimit profesional (VLEP). Te gjitha te tjerat perdoren sipas nje rregullore neper fabrika.
Mjaft klasifikime te agjenteve kanserogjene, sidomos ato te Bashkimit europian, kerkojne detyrimisht nje etiketim edhe te Qendres nderkombetare te kerkimit mbi kanseret (CIRC/IARC), qe kerkon nje konsensus shkencor dhe ne baze te zhvillimit te njohurive.
- Produkte kimike :
benzeni, bitumi, vajerat minerale, fibrat minerale, hiri nga djegiet, etj. - Agjente fizike :
rrezatime jonizuese dhe ultraviolet - Agjente biologjike :
viruse, zakonisht te hepatiteve B dhe C
NJIHNI PRODUKTET QE PERDORNI
Konsultoni etiketen e produktit qe perdorni.
Nese nuk ka etikete ose ka nje etikete qe flet per nje produkt te pademshem ; sigurohuni qe produkti te mos jete zbrazur nga nje ene tjeter.
Per te ditur me shume : www.inrs.fr
GJENI KARTELEN E TE DHENAVE TE SIGURIMIT.
Çdo produkt duhet te kete nje kartele, liber ose etikete me te dhenat e sigurimit, me informacione te duhura mbi perdorimin dhe parandalimin ne fushen e shendetit e te sigurimit vetiak. Ajo duhet te jete ne dispozicion te perdoruesit. Beni kujdes nese kartela eshte e pasakte ose e paplote ne dhenien e karakteristikave.
Nese shikoni kete simbol, do te thote qe produkti qe ju perdorni mund te shkaktoje kanser.
Punedhenesi juaj duhet :
Te vleresoje rregullisht rreziqet (gjate punes, mbi produktet qe perdoren, periudhen e ekspozimit) per te patur nen kontroll kushtet reale te punes e te gjitha incidentet e ndodhura. Punedhenesi duhet te beje nje « dokument unik vleresimi » te rreziqeve si dhe te menyres se parandalimit ;
www.substitution-cmr.fr
Te zvogeloje ekspozimin ne nivelin me te ulet ; te kohes se ekspozimit e numrin e punetoreve qe ekspozohen ;
Te kete ne dispozicion veshje individuale te mbrojtjes.
Ti paise punetoret qe jane te ekspozuar ndaj substancave kancerogjene me nje informacion te shkruar e gjithashtu me nje informacion shtese qe flet mbi rreziqet per shendetin, kujdesi qe duhet bere, procedurat qe duhen rrespektuar, veshjen dhe perdorimin e veshjeve te mbrojtjes vetiake.
JU KENI DISA TE DREJTA
A jeni te ekspozuar ndaj agjenteve kanserogjene ?
- Ju keni te drejte per nje mbikqyrje mjeksore shtese ; vizite mjeksore periodike te pakten nje here ne vit, vetem ne rast pune naten ku vizita behet çdo 6 muaj,
- Kartela juaj mjekesore duhet te ruhet nga punedhenesi deri 50 vjet pas perfundimit te ekspozimit. Mund t’ju tregohet lehtesisht sa here ta kerkoni,
- Nje deshmi ekspozimi duhet t’ju leshohet ne momentin e largimit nga puna, cilido te jete motivi,
- Mjeku i punes duhet t’ju keshilloje nje mbikqyrje mjeksore edhe pas perfundimit te punes (pension, pushim, nderrim pune).
KENI QENE TE EKSPOZUAR KUNDREJT AGJENTEVE KANSEROGJENE ?
Te papune, ne kerkim te punes, te pensionuar ? Çdo 2 vjet, ju keni te drejten e nje ndjekie mjeksore qe do te thote analiza periodike gratis. Jane analiza te percaktuara e te rregullta. Sigurojne diagnostikimin e parakohshem te kanserit, qe keshtu te trajtohet me me efektshmeri. Duhet te beni kete kerkese sigurimeve shendetesore.
Vini re ; nese nuk keni çertifikaten e ekspozimit te leshuar nga ndermarrja e mjeku i punes, duhet te beni nje hetim qe verifikon ekspozimin e kaluar.
NE CILAT RASTE MUND TE DEMSHPERBLEHENI ?
Nese keni rene viktime e kanserit per shkak profesioni, eshte e rendesishme t’ju njihet kjo gje qe te mund te keni nje trajtim gratis.
Sipas llojit te kanserit, egzistojne dy mundesi per te dalluar origjinen profesionale :
Kanseri eshte shkruar ne tabelen e semundjeve profesionale.
Te gjitha infektimet qe perkojne me kushtet e tabeles jane « te mundshme » me origjine profesionale, pa qene nevoja e paraqitjes se çertifikates. Çdo tabele permban nje liste semundjesh (kartela mjekesore duhet plotesuar duke ndjekur termat e tabeles), nje liste te puneve, limituese ose treguese dhe nje deklarate te marrjes ne ngarkim (koha maksimale e kaluar qe nga perfundimi i ekspozimit).
Kur kanseri eshte shkruar ne nje tabele, por kushtet e numeruara ne tabele nuk jane te gjitha te kenaqshme ose kur nuk egziston nje tabele, karakteri profesional percaktohet nga Komiteti Rajonal i Njohjes se Semundjeve Profesionale (CRRMP).
Per kanseret qe kane lidhje me amiantin, demshperblimi eshte i mundshem ne Fondin e Demshperblimit te Viktimave te Amiantit (FIVA) : www.fiva.fr
Ndihma e FNATH eshte e domosdoshme per t’ju shoqeruar ne kerkimin e te drejtave tuaja.
PREZANTIMI I FNATH
Qe nga viti 1921, FNATH-i, shoqata e aksidenteve jetesore, shoqeron viktimat e punes (aksidente gjate punes e semundjeve profesionale). FNATH-i eshte e vetmja shoqate kombetare qe perfaqeson viktimat e kanserit per shkak profesioni cilido te jete origjina.
Ne saje te nje bashkepunimi te rendesishem me eksperte juridike e mjekesore ne te gjithe Francen, FNATH-i keshillon e ndihmon personat e aksidentuar.
